Martes 21: a terra que pisades

Quizais non coñezades a definición de toponimia, pero seguro que sabedes dicir de maneira automática en que cidade ou aldea nacestes e seguro que tamén vos gusta viaxar e coñecer novos lugares, cidades ou montañas. É aquí onde entra en xogo a toponimia, o estudo dos nomes dos lugares. Disto falaremos hoxe pero, antes, imos a coñecer a Vicente Feijoo, o coordinador da unidade técnica de onomástica e toponimia da Real Academia Galega e veciño voso en Bertamiráns:

Os topónimos poden ter orixes moi diversas e moitas veces están relacionados con elementos da natureza, da paisaxe ou do contexto e lugar onde se dan, coma os diferentes animais que alí habitan, o tipo de terreo, a vexetación, a vida social etc. Imos ver se sodes quen de identificar a orixe dalgúns destes topónimos galegos:

PREGUNTAS:

De onde credes que procede o nome de Aguiar?

O nome de Aguiar fai referencia a unha zona onde vivían estes paxaros e tamén o topónimo Niñodaguia que quere dicir, niño da aguia.

Seguro que tamén sabedes de onde procede o nome de Porqueira.

Refírese a unha terra onde vivían moitos porcos, pero non é nos porcos que estades a pensar. Falamos dos porcos bravos, que é como tamén se chaman os xabarís.

E os lugares que se chaman Maceira, As Maceiras ou Maceda, de onde toman o seu nome?

Si, da mazá. Nestes lugares houbo unha árbore, neste caso a maceira, que lles deu nome.

De onde credes que proceden topónimos Val do Dubra, Valadouro ou Balboa?

Pois si, hai moitas localidades construídas nun val e que levan esa palabra no seu nome. Os vales foron sempre lugares moi apropiados para vivir.

Na páxina Toponimia de Galicia podedes ver toda a información sobre os topónimos galegos. E no proxecto Galicia Nomeada podedes contribuír a recoller a microtoponimia –nomes de lugares moi concretos coma prados, fontes, casas etc.– da vosa contorna.

E os topónimos do voso concello, de onde veñen? Para iso imos escoitar aos alumnos e alumnas do IES do Milladoiro que fixeron un gran traballo de investigación sobre a toponimia de Ames. Escollede os topónimos que máis vos interesen pero antes de ver os vídeos tedes que intentar dicir cal pode ser a orixe do nome:

Castro de Ortoño

Bertamiráns

A Condomiña

As Cortes

As Punxeiras

Rúa do Muíño Vello

Maguxe

Ortoño

Ventín

Biduído

Paramuíño

Toda a información da toponimia de Ames podédela atopar nesta publicación da Colección Terra Nomeada editada pola Real Academia Galega.

E se queredes investigar máis sobre os topónimos sempre podedes acudir a rede de bibliotecas públicas de Galicia.

Pero a toponimia non só aparece nos mapas. Sabedes onde están tamén presentes os nomes de lugar? Nos vosos apelidos! É certo, moitos apelidos fan referencia aos lugares de orixe dalgún dos vosos antepasados. Tedes vós algún?

Na páxina Apelidos de Galicia podedes ver a orixe dos apelidos galegos. E nesta Nube de Apelidos podedes ver todos os rexistrados. Aparecen máis grandes aqueles máis frecuentes: atopades algún que poida facer referencia a un punto xeográfico?

Rematamos cunha CURIOSIDADE: Hai unha ducia de lugares de América que tomaron o seu nome de Galicia. Podedes ler a noticia nesta ligazón.

 

Para Educación Infantil

Hoxe ídesvos converter en pequenos exploradores e exploradoras para descubrir as marabillosas flores e plantas especiais que hai no voso concello.

PREGUNTAS

Cal é a vosa planta ou flor favorita? Vistes algunha desas flores ou plantas onde vivides ou cando ides de paseo polo concello?

Escribe a resposta

Sabedes o nome doutra planta ou flor que vexades polos camiños?

Escribe a resposta

Hai pastos naturais e hortas pola vosa zona?

Escribe a resposta

Que herbas aromáticas coñecedes?

Escribe a resposta

Pasa algún río polo voso concello?

Pasan 3 ríos: río Aguapesada, tamén coñecido como Rego dos Pasos, o río Sar e o río Tambre.

Como exploradores e exploradoras tedes que investigar cales das flores e plantas que aparecen neste catálogo recoñecedes na vosa contorna.

Agora tedes que facer o mesmo coas plantas aromáticas que aparecen nesta ligazón.

Con Dígocho eu aprenderedes o nome das flores.

Para aprender as partes dunha planta tedes o seguinte video.

E se queredes ampliar vocabulario de plantas e flores podedes acudir ao léxico2 do Proxecto Artello.

Coma todos o días rematamos o día cantando. Hoxe toca a canción “Herba perrequechiña”